Karaciğer vücudunuzun en önemli organlarından biridir. Çünkü bedeninizdeki neredeyse her iş ondan sorulur. Metabolizmanın merkezinde yer alarak besinlerin enerjiye dönüşmesini sağlar, toksinleri arındırır ve vücudun ihtiyaç duyduğu temel proteinleri üretir. Hatta kilo vermenizde de büyük ölçüde etkisi vardır çünkü yağ yakan organımızdır. Ancak bu önemli organın iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir hastalık var: Hepatit. Hepatit için her yıl 28 Temmuz ‘da bu hastalığa farkındalık yaratmak için bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Araştırmalara göre dünyada 1.1 milyon, Türkiye’de yaklaşık 15-20 bin kişi her yıl hepatit B ve C’ye bağlı karaciğer sirozu ve karaciğer kanserinden hayatını kaybetmektedir.
Karaciğerinizi Korumak İçin
Hepatit gibi karaciğer hastalıklarından korunmanın en etkili yolu, aşılar, alkol-sigaradan uzak durmak ve düzenli sağlık kontrolleridir. Ancak, sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı da karaciğer sağlığını korumada büyük bir rol oynamaktadır. Karaciğer sağlığı, sadece elbette sadece karaciğer hastaları için değil, herkes için büyük önem taşır. Bu nedenle, karaciğer sağlığını destekleyen besinleri günlük diyetimize eklemek, genel sağlığımızı korumak adına önemli bir adımdır. İşte karaciğerinizi mutlu edecek ve sağlıklı kalmasına yardımcı olacak bazı süper gıdalar:
1-Kahvaltında Yulafa Yer Aç
Yulaf ve yulaf ezmesi beta-glukan adı verilen çözünür lifler bakımından zengindir. Bu çözünür lifler LDL kolesterolü düşürerek karaciğerin sağlıklı çalışmasını sağlar. Ayrıca beta glukanlar vücutta biyolojik olarak aktiftir. Bağışıklık sistemini uyarırlar, inflamasyonla savaşırlar, yüksek lif içerikleriyle diyabet ve obezite riskini azaltabilirler. Yapılan bir deneyde yulafın farelerin karaciğer yağlanmasını azalttığı da görülmüştür.
2-Karaciğerin Baş Tacı Enginar
Karaciğer sağlığı deyince aklımıza gelen ilk besinlerden biri elbette enginar! Enginar içerisindeki silimarin çok güçlü bir flavanoiddir ve karaciğer hasarına karşı koruyucu özellik gösterebilmektedir. Ayrıca enginarda bulunan sinarin adlı diğer bileşen, karaciğerin, safra kesesinin ve safra yollarının düzgün çalışmasına yardımcı olmaktadır. Safra akışını hızlandırarak safra kanallarındaki tıkanıklıkları ve safra kesesi hastalıklarını önlerken, sindirimi kolaylaştırır. Keşfi ise yeni değil. Avrupalı doktorlar tarafından milattan sonra 1.yüzyılda sarılık ve diğer karaciğere bağlı problemlerin tedavi edilmesi için enginar kullanılmıştır. Mevsiminde 40 enginar yemenin karaciğeri yenileyebileceğine dair söylentiler bile var. Bu sebeple enginara özellikle mevsiminde mutlaka sofralarınıza yer verin.
3-Doğal Antibiyotiğimiz Sarımsak
Sarımsağın bağışıklığa olan güçlü etkilerini hep duyduk. Peki ya karaciğer sağlığına nasıl etki ediyor? Sarımsak vücutta güçlü antioksidan ve iltihap giderici etkilere sahip olan allisin, allinin ve ajoen gibi karaciğeri destekleyici bileşenler içerir. Yapılan bir araştırmada karaciğer yağlanması olan kişiler 12 hafta boyunca sarımsak tozu tükettiklerinde ALT ve AST seviyelerinin düştüğü, karaciğer yağlanmasında önemli azalmalar olduğu gözlenmiştir. Sarımsağın sağlık etkilerinden daha iyi faydalanmak için yutmak yerine mutlaka ezin çünkü sarımsağın içerisindeki bileşenler ancak bu şekilde aktif hale dönüşmektedir. Yemeklerinize, yoğurdunuza ve aslında aromasını istediğiniz her yerde sarımsaktan faydalanabilirsiniz.
4-Kırmızı-Mor Olsun Sağlık Olsun
Yaban mersini, ahududu ve kızılcık da dâhil olmak üzere pek çok koyu renkli meyve, polifenol adı verilen karaciğerin hasardan korunmasına yardımcı olabilecek güçlü antioksidanlar içerir. 2023 yılında yapılan yeni bir araştırma, yaban mersini ve kızılcık polifenollerinin farelerde karaciğer hasarını azalttığı gösterilmiştir. Karaciğer sağlığınız için üzüm de dâhil olmak üzere güçlü antioksidan kapasitesi olan mor-kırmızı meyvelere beslenmenizde yer verebilirsiniz.
5- Pancarsız olmaz
Pancar, içerdiği yüksek miktarda antioksidanlar ve besleyici bileşenlerle karaciğer sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahip bir sebzedir. Özellikle pancar suyu, betalain adı verilen bir nitrat ve antioksidan kaynağıdır. Hayvan çalışmaları pancar suyunun karaciğerdeki oksidatif hasarı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir. Ayrıca pancarın içerdiği folat, demir ve B vitaminleri gibi bileşenler de karaciğer fonksiyonlarını destekler. Pancar suyu olarak tercih edebilir veya salatalarınıza ekleyerek tüketebilirsiniz.
Karaciğer sağlığınızı korumak için bu besinlerden faydalanmanın yanı sıra, ideal kilonuzda olmanız, düzenli egzersiz yaparak trigliserit seviyelerinizi düşürmeniz, alkol alımınızı minimumda tutmanız ve hijyeninize dikkat etmeniz önemlidir.
Kaynakça:
https://www.casi.org/node/1354
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8603491/
https://www.mdpi.com/2218-273X/9/7/261
https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/effect-of-garlic-powder-supplementation-on-hepatic-steatosis-liver-enzymes-and-lipid-profile-in-patients-with-nonalcoholic-fatty-liver-disease-a-doubleblind-randomised-controlled-clinical-trial/9C2F85ACF61EDD0E627494E051237197